Zaparcia u noworodka lub niemowlaka to moment, kiedy wypróżnienia stają się dla dziecka bolesne, występują rzadziej niż dwa razy w tygodniu, a ich konsystencja nie jest odpowiednia. Problemy z kupą u noworodka mogą mieć różne podłoże, a szybkie rozpoznanie przywróci spokój i dziecku i rodzicom.
Problemy z kupą u noworodka – czy to już zaparcie?
Zaparcie u dziecka, obok wzdęć i kolki, to najczęstsze dolegliwości, które pojawiają się u niemowląt i noworodków. Każde z nich związane jest z pracą przewodu pokarmowego, który z dnia na dzień wystawiany jest na duże wyzwanie w związku z trawieniem.
Stwierdzenie obecności zaparć jest dosyć proste. Dziecko pręży się i płacze w momencie, kiedy próbuje oddać kał. To powoduje ból, więc najczęściej dzieci wręcz zanoszą się płaczem. Kiedy kał się pojawi, jego konsystencja także jest daleka od oczekiwanej – przede wszystkim w kale pojawiają się grudki lub stolec jest całkowicie twardy.
Często do tych objawów dochodzą wymioty w reakcji organizmu na przepełnienie jelit, a charakterystycznym objawem jest także twardość brzucha. Dziecko jest niespokojnie, często się budzi i nie może zasnąć, a próby oddania stolca wymagają od niego dużego wysiłku.
Najczęstsze objawy zaparć u dziecka to:
- bóle przy wypróżnianiu;
- twarda konsystencja stolca;
- ślady krwi w stolcu;
- oddawanie kału rzadziej niż 2 razy w tygodniu;
- twardość brzucha;
- wzdęcia;
- wymioty.
Problemy z kupą u noworodka – skąd się biorą?
Flora bakteryjna noworodka jest jeszcze zupełnie niewykształcona, dlatego może tym częściej reagować na nawet niewielkie nieprawidłowości w diecie. W tym wieku pojawiają się także przejściowe alergie pokarmowe, a zaparcia są częstą reakcją, np. na stosowane leków czy suplementy diety.
Wiele dzieci tuż po urodzeniu wymaga suplementacji żelazem, która nawet u dorosłego człowieka może powodować problemy jelitowe. Noworodek może reagować tym bardziej intensywnie. Zalecenia mówią o konieczności podawania wit. D u niemowląt, a złe dobranie preparatu także może dawać taki efekt.
Dla lepszego wykształcenia się flory bakteryjnej jelit, lekarze często od urodzenia polecają suplementację probiotykami. Każde dziecko będzie jednak inaczej reagowało na poszczególne szczepy, a nawet na preparaty o tym samym składzie, ale od innych producentów. Dlatego właśnie, tego typu preparaty należy dobierać indywidualnie i niejako metodą prób i błędów testować poszczególne produkty, obserwując, jak reaguje niemowlę.
Także zmiana sposobu karmienia, np. przejście z karmienia piersią na mieszanki sztuczne może powodować zaparcia. Mamy karmiące dzieci mlekiem modyfikowanym często zbyt szybko zmieniają jednak mieszanki, a do wszystkiego organizm musi się przystosować. Dlatego mówi się o okresie 14 dni, jako czasie potrzebnym do adaptacji przewodu pokarmowego do nowego sposobu karmienia.
Przyczyny problemów z kupą u noworodka mogą być także chorobowe, choć zdarza się to relatywnie rzadko. Wówczas mówimy o przyczynach mechanicznych (np. niedrożność jelit), stresowych, czynnościowych, kiedy zwężone jest światło jelita grubego, toksycznych (na skutek przyjmowanych leków), czy metabolicznych np. w związku z niedoczynnością tarczycy.
Problemy z kupą u noworodka – jak je leczyć?
Z tych powodów nie należy lekceważyć zaparć, ale niezwłocznie skorzystać z pomocy specjalisty – położnej czy pediatry. U noworodków i niemowląt do 6 miesiąca życia zwykle nie podejmuje się działań farmakologicznych, ponieważ skuteczna jest zmiana sposobu karmienia i uregulowanie suplementacji. U dzieci starszych, kiedy problem jest narastający, często stosuje się leki o działaniu osmotycznym, które zatrzymują wodę w jelitach i ograniczają twardnienie mas kałowych.
U dzieci starszych warto także zwrócić uwagę na dietę i ustawicznie zwiększać częstość podawania warzyw, owoców i innych źródeł błonnika pokarmowego.
Warto także pamiętać, aby odpowiednio przygotowywać mieszanki dla niemowląt, czyli trzymać się instrukcji na opakowaniu. Także rodzaj smoczka może mieć znaczenie. Najlepiej wybrać te anatomiczne – najbardziej zbliżone do kształtu piersi matki.
Problemy z kupą u noworodka mogą być przejściowe, ale zaparcia mogą także trwać przez dłuższy czas. Jeżeli dotychczasowa częstość wyróżnień znacznie zmalała, a dziecko wydaje się nam niespokojne – warto skonsultować się ze specjalistą, który podpowie, jak poradzić sobie z zaparciami w tym konkretnym przypadku.